W związku ze zwiększoną ilością ognisk choroby niebieskiego języka w krajach Europy Zachodniej i zagrożeniem wystąpienia zakażeń zwierząt w Polsce, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Toruniu przekazuje podstawowe informacje na temat choroby, oraz działaniach przeciwdziałających jej wystąpieniu w hodowli.
Choroba niebieskiego języka jest wirusową chorobą zakaźną występującą u przeżuwaczy zarówno domowych (bydło, owce kozy) jak i dzikich (sarny, jelenie, łosie). Zwierzęta zarażają się poprzez owady kłująco-ssące (muchówki, kuczmany) oraz poprzez krew lub nasienie.
U bydła przebieg choroby jest łagodny bądź nawet bezobjawowy. Cechuje ją długi okres wylęgania (od zakażenia do wystąpienia objawów chorobowych) tj. 60 - 80 dni. Objawy, jeśli występują, mają postać: gorączki, ślinotoku, zaczerwienienia i obrzęku błony śluzowej jamy ustnej, owrzodzeń w jamie ustnej, zapalenia koronki i tworzywa racic będącego przyczyną kulawizny, ronień i deformacji cieląt
U owiec przebieg jest zróżnicowany i zwykle cięższy. Objawy to: bardzo wysoka temperatura ciała 41-42oC, spadek kondycji, posmutnienie, depresja i utrata mleczności, obrzęk warg, powiek i małżowin usznych, silne zaczerwienienie błony śluzowej policzków i jamy nosowej, drobne wybroczyny pod śluzówką jamy ustnej i nosowej, owrzodzenie warg, opuszki zębowej oraz w niektórych przypadkach języka, duszność, ślinotok, obfity wypływ z nosa, początkowo surowiczy, następnie śluzowo-ropny i krwawy, wymioty mogące być przyczyną zachłystowego zapalenia płuc, przekrwiony, obrzękły, siny i wystający z jamy ustnej język, biegunka, kał z domieszką krwi, kulawizna jako następstwo zapalenia koronki i tworzywa racic, możliwe zapalenie płuc i zwyrodnienie mięśni, ciężarne samice mogą rodzić martwe lub zdeformowane jagnięta.
Wirus choroby niebieskiego języka szerzy się najintensywniej w okresach dużej aktywności owadów krwiopijnych odpowiedzialnych za jego przenoszenie (w polskich warunkach klimatycznych maj – czerwiec oraz wrzesień – październik).
Brak jest skutecznego leczenia, możliwe jest stosowanie szczepionek.
Na terytorium Polski choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zwalczania.
Mając świadomość wysokiego ryzyka wystąpienia zakażeń w Polsce należy dołożyć wszelkich starań celem zminimalizowania tego zagrożenia.. Dlatego też podmioty zajmujące się handlem w szczególności bydłem oraz ich transportem powinny wykazać się dużą odpowiedzialnością w wykonywaniu działalności.
Hodowcy w celu ochrony zwierząt przed chorobą powinni:
- wystrzegać się zakupu zwierząt pochodzących z niewiadomego źródła, bez świadectwa zdrowia,
- zapewnić okresowe wizyty lekarza weterynarii w gospodarstwie,
- zwalczać owady w pomieszczeniach inwentarskich, w których przebywają zwierzęta,
- w przypadku zauważenia objawów nasuwających podejrzenie choroby zakaźnej niezwłocznie zgłosić ten fakt powiatowemu lekarzowi weterynarii bezpośrednio lub za pośrednictwem lekarza weterynarii weterynarii opiekującego się gospodarstwem albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta) - obowiązek ustawowy
Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych oraz na ludzi, co oznacza, że mięso, mleko, skóry i wełna oraz inne produkty pochodzące od przeżuwaczy nie stanowią zagrożenia dla ludzi.
W związku z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków w Polsce hodowcy drobiu powinni zachowywać szczególną ostrożność i stosować odpowiednie środki bioasekuracji minimalizujące
ryzyko przeniesienia wirusa grypy ptaków do gospodarstwa, w szczególności:
1. Przetrzymywać drób w izolacji od dzikich ptaków;
2. Przechowywać paszę i ściółkę w pomieszczeniach zamkniętych lub pod szczelnym przykryciem, uniemożliwiającym kontakt z gryzoniami, dzikim ptactwem oraz ich odchodami;
3. Karmić i poić drób w pomieszczeniach zamkniętych, do których nie mają dostępu ptaki dzikie i ich odchody;
4. Stosować w gospodarstwie odzież i obuwie ochronne oraz po każdym kontakcie z drobiem lub dzikimi ptakami umyć ręce wodą z mydłem;
5. Stosować maty dezynfekcyjne w wejściach i wyjściach z budynków, wjazdach i wyjazdach z gospodarstwa w których utrzymywany jest drób.
Hodowco !!!
Pamiętaj o zgłaszaniu niezwłocznie do odpowiednich osób
i instytucji (lekarz weterynarii prywatnej praktyki, powiatowy lekarz weterynarii, wójt/burmistrz/prezydent miasta) podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej drobiu
Objawy kliniczne wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu
Zwiększona śmiertelność; znaczący spadek pobierania paszy i wody; objawy nerwowe: drgawki, skręt szyi, paraliż nóg i skrzydeł, niezborność ruchów; duszności, sinica, wybroczyny, biegunki, nagły spadek nieśności.
UWAGA
W przypadku gospodarstw utrzymujących więcej niż 350 sztuk drobiu średniorocznie istnieje obowiązek posiadania i wdrożenia planu bioasekuracji uwzględniającego profil produkcji gospodarstwa oraz co najmniej:
- podziału gospodarstwa na strefy „czyste” i „brudne” dla osób wykonujących czynności związane z utrzymywaniem drobiu
- procedur wprowadzania do gospodarstwa drobiu, pasz, ściółki, materiałów pomocniczych oraz sprzętu i urządzeń wykorzystywanych w chowie i hodowli
- procedur czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeń, środków transportu i wyposażenia oraz higieny osób wykonujących czynności związane z utrzymywaniem drobiu
- procedur zwalczania szkodników
- procedur rozdziału poszczególnych stad drobiu oraz uniknięcia bezpośredniego lub pośredniego kontaktu drobiu z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego
